ΦΟΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΥΞΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α..Ε & ΕΠΕ ΜΕ ΕΚΔΟΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΥΠΕΡ ΤΟ ΑΡΤΙΟ

Άρθρο του κ. Δημήτρη Κων. Αδαμόπουλου

Επίτιμου Δ/ντή Τελών και Ειδικών Φορολογιών Υπουργείου Οικονομικών

1. Το Υπουργείο Οικονομικών, με τη διαταγή του 1115824/9651/Δ0014/10-10-1994 (Πολ. 1230), η οποία εκδόθηκε ύστερα από το έγγραφο Λ.Σ. 2169/20558/Γνωμ. 215/15-06-1994 του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας – Δ/νση Τομέα Παραγωγής – Εθνικό Συμβούλιο Λογιστικής, είχε δεχθεί ότι, σε περίπτωση έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο, η υπέρ το άρτιο διαφορά είναι εισφορά που αυξάνει μεν το ενεργητικό της εταιρείας, αλλά ο εισφέρων δεν αποκτά δικαιώματα ψήφου κ.λπ. από την εισφορά αυτή και επομένως το ποσό της διαφοράς αυτής δεν υπάγεται κατά το χρόνο της καταβολής της σε φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων,

δεδομένου ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής, ούτε της διάταξης της περίπτωσης α΄ ούτε της διάταξης της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του Ν. 1676/1986.

Εφόσον, όμως, σύμφωνα με την ίδια διαταγή, γίνει κεφαλαιοποίηση της ανωτέρω διαφοράς, οφείλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων, για το ποσό αυτό, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή λαμβάνει χώρα αύξηση κεφαλαίου κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του Ν. 1676/1986. Άλλωστε, με την κεφαλαιοποίηση αυτή καλύπτεται και η προϋπόθεση που ορίζεται στη διάταξη της περίπτ. γ΄ της παρ. 1 του άρθορυ 18 (χορήγηση δικαιώματος ψήφου, συμμετοχή στα κέρδη κ.λπ.). Κατά την ίδια διαταγή, στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται περί κεφαλαιοποίησης αποθεματικού, κατά την έννοια της διάταξης της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 22 του ίδιου νόμου και επομένως, για την κεφαλαιοποίηση αυτή, δεν τυγχάνει εφαρμογής η απαλλακτική αυτή διάταξη. Ειδικότερα, σύμφωνα με το προαναφερθέν έγγραφο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, η διαφορά που προκύπτει από την έκδοση μετοχών σε τιμή μεγαλύτερη της ονομαστικής αξίας (υπέρ το άρτιο), ως προερχόμενη από καταβολές των μετόχων, δεν θεωρείται αποθεματικό, αλλά συμπληρωματικό κεφάλαιο που αντιπροσωπεύει συμπληρωματική εισφορά των μετόχων.

2. Το ανωτέρω θέμα αποτέλεσε αντικείμενο εξέτασης και από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το οποίο έλαβε αντίθετη προς την ανωτέρω θέση.

Ειδικότερα:

Ύστερα από ερώτημα της αρμόδιας διεύθυνσης του Υπουργείου Οικονομικών, το Ν.Σ.Κ. εξέδωσε τη γνωμοδότηση 113/2009. Η γνωμοδότηση αυτή αναφέρεται στην έκδοση εταιρικών μεριδίων Ε.Π.Ε. υπέρ το άρτιο. Σύμφωνα με την ως άνω γνωμοδότηση:

α) Είναι δυνατή η εκ μέρους Ε.Π.Ε. έκδοση εταιρικών μεριδίων υπέρ το άρτιο.

β) Η μονοπρόσωπη Ε.Π.Ε. δεν δύναται να εκδώσει εταιρικά μερίδια υπέρ το άρτιο και να τα διαθέσει σε τρίτα πρόσωπα, αλλά πρέπει να τηρήσει τις σχετικές διατυπώσεις για τη συγκεκριμένη αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου και τη μετατροπή της σε πολυπρόσωπη Ε.Π.Ε. και ακολούθως, να διαθέσει τα μερίδια σε τρίτους.

γ) Σε περίπτωση έκδοσης εταιρικών μεριδίων υπέρ το άρτιο, στο φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων υπάγεται τόσο η μέχρι το άρτιο τιμή διάθεσης των μεριδίων, όσο και η υπέρ το άρτιο διαφορά.

Η γνωμοδότηση αυτή, έγινε δεκτή από τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων (Πολ. 1044/03-02-2014).

Επίσης, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, ύστερα από ερώτημα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, εξέδωσε τη γνωμοδότηση 32/2012. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, η οποία αναφέρεται στο τέλος υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που προβλέπεται από το άρθρο 17 του Ν. 3959/2011, στην περίπτωση της έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο, η εταιρεία οφείλει να καταβάλει το προβλεπόμενο στο άρθρο αυτό τέλος υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που αντιστοιχεί σε ολόκληρο το ποσό που προκύπτει από το γινόμενο του αριθμού των μετοχών που αυξάνουν το μετοχικό κεφάλαιο επί την πραγματική (εσωτερική) τιμή (δηλαδή όχι μόνο στην ονομαστική αξία, αλλά στην υπέρ το άρτιο τιμή διαθέσεως. Και σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, το ποσό από τη διαφορά της έκδοσης των μετοχών υπέρ το άρτιο δεν προέρχεται από καθαρά κέρδη της εταιρείας, η δε κατάταξη στην κατηγορία των αποθεματικών, στο Γ.Λ.Σ., δεν το καθιστά αποθεματικό, αλλά παραμένει συμπληρωματικό κεφάλαιο, το οποίο αντιπροσωπεύει συμπληρωματική εισφορά των μετόχων (προερχόμενη από καταβολές των μετόχων).

3. Το θέμα του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων στην περίπτωση αύξησης κεφαλαίου, με έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο, έχει αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης και από το Σ.τ.Ε. Συγκεκριμένα, με την απόφασή του 3015/2009, το Σ.τ.Ε. δέχτηκε ότι σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης διαφοράς που προέρχεται από την έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο, οφείλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων για το ποσό αυτό, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή, λαμβάνει χώρα αύξηση του κεφαλαίου κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 1 περ. α΄ και γ΄ του Ν. 1676/1986. Η διαφορά αυτή δεν υπάγεται σε φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων κατά το χρόνο της καταβολής της, γιατί κατά το χρόνο εκείνο δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των ανωτέρω διατάξεων, αφού ο εισφέρων δεν αποκτά δικαιώματα ίδιας φύσης με εκείνα που έχουν οι εταίροι, όπως δικαιώματα ψήφου κ.λπ. Κατά την κεφαλαιοποίηση, όμως της διαφοράς αυτής, συντρέχουν πλέον οι ανωτέρω προϋποθέσεις. Εξάλλου, το γεγονός ότι το Γενικό Λογιστικό Σχέδιο «κατατάσσει» τη διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο στην κατηγορία των αποθεματικών, δεν αρκεί για την εξαίρεση από το φόρο της αύξησης κεφαλαίου που γίνεται με την κεφαλαιοποίηση αυτή, βάσει του άρθρου 22 παρ. 2 του Ν. 1676/1986, δεδομένου ότι, παρά την «κατάταξη» αυτή, η διαφορά υπέρ το άρτιο έχει διαφορετική φύση και προέλευση από τα κοινά αποθεματικά, ενώ, εξάλλου, οι φορολογικές διατάξεις που θεσπίζουν απαλλαγές, είναι στενά ερμηνευτέες.

Σημειώνουμε ότι, ναι μεν η ανωτέρω απόφαση του Σ.τ.Ε. έχει εκδοθεί κατά το 2009, εντούτοις φαίνεται ότι η απόφαση αυτή δεν ήταν γνωστή ούτε στις ενδιαφερόμενες εταιρείες, ούτε και στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, αφού δεν την έχει λάβει υπόψη του για τη διαμόρφωση του περιεχομένου της Γνωμοδότησης 43/2012, η οποία εκδόθηκε μετά την έκδοση της απόφασης του Σ.τ.Ε.

4. Επειδή στην πράξη οι ανωτέρω αντίθετες θέσεις έχουν δημιουργήσει προβληματισμό στις ενδιαφερόμενες εταιρείες, ως προς τον ορθό τρόπο αντιμετώπισης αναφορικά με το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων της αύξησης του κεφαλαίου Α.Ε. και Ε.Π.Ε. με έκδοση μετοχών και μεριδίων, αντίστοιχα, υπέρ το άρτιο, θεωρούμε αναγκαία την εκ μέρους της Α.Α.Δ.Ε., πλήρη αποσαφήνιση του θέματος, προκειμένου να επιτευχθεί και η ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων στην ανωτέρω περίπτωση.

 Κατεβάστε το άρθρο του Δ.Αδαμόπουλου  Eδώ.