Δημοσιεύτηκε σήμερα στην εφημερίδα "Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ" στις σελίδες 20,21 και 22.
Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής με θέμα
«Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, στελέχωση των Ελεγκτικών Υπηρεσιών και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομικών», επέρχονται σημαντικές τροποποιήσεις στη Φορολογική Νομοθεσία, και θεσπίζονται αυστηρά μέτρα κατά της φοροδιαφυγής.
Οι κυριότερες αλλαγές που αφορούν τις επιχειρήσεις είναι οι παρακάτω:
1. Επαναφέρεται το προηγούμενο καθεστώς του Ν. 3842/2010 φορολόγησης κερδών και μερισμάτων με διαφοροποιημένο συντελεστή παρακράτησης 25% για τα διανεμόμενα κέρδη που εγκρίνονται από γενικές συνελεύσεις από 01/01/2012 και μετά (χρήση 2011) και 21% για τα κέρδη που διανέμονται εντός του έτους 2011 (χρήση 2010) από 10% που προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος 3697/2008.
Την επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος την είχαμε πρώτοι αναγγείλει στο άρθρο μας και είχε δημοσιευθεί την 31/12/2010 στην εφημερίδα «Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ» με θέμα «16+1 μεταβολές στη φορολογία από τη νέα χρονιά» και είχαμε τότε δεχθεί αρκετά τηλεφωνήματα από τους αναγνώστες μας για την επαλήθευση της πληροφορίας αυτής.
Η μη εφαρμογή του Ν. 3842/2010 που προέβλεπε δύο συντελεστές για την φορολόγηση των Νομικών Προσώπων τόσο για τα αδιανέμητα κέρδη (24% που θα μειωνόταν κατά μια μονάδα κατ’ έτος) και 40% για τα διανεμόμενα κέρδη, εκτός από την υπέρμετρη φορολόγηση των επιχειρήσεων δημιουργούσε και αρκετά προβλήματα στην πρακτική εφαρμογή του (λύση εξίσωσης με δύο αγνώστους) και καταστρατηγούσε έμμεσα τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν. 2578/1998 και της Οδηγίας 90/435/ΕΟΚ της Ε.Ε. για την φορολόγηση μητρικών-θυγατρικών και αποθάρρυνε τις διασυνοριακές επενδυτικές τάσεις.
Ειδικότερα με το άρθρο 14 επιβάλλεται αυτοτελής φορολόγηση (παρακράτηση) με συντελεστή 25% στα κέρδη που διανέμουν οι ημεδαπές Ανώνυμες Εταιρείες με τη μορφή αμοιβών και ποσοστών στα μέλη του Δ.Σ. κ.λπ., ανεξάρτητα αν η καταβολή της γίνεται σε μετρητά ή μετοχές.
Ο φόρος παρακρατείται από την ανώνυμη εταιρεία και με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των δικαιούχων για τα εισοδήματα αυτά.Αν όμως δικαιούχος των μερισμάτων αυτών είναι φυσικό πρόσωπο και ο υψηλότερος συντελεστής φορολογίας της κλίμακας του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε. που προκύπτει μετά τη συνάθροιση των μερισμάτων κ.λπ. με τα λοιπά εισοδήματά του, είναι μικρότερος του 25% με την πιο πάνω παρακράτηση δεν εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του δικαιούχου, αλλά τα υπόψη μερίσματα φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις και το τυχόν πιστωτικό υπόλοιπο του φόρου επιστρέφεται.Όταν καταβάλλονται μερίσματα από ημεδαπή (θυγατρική) ανώνυμη εταιρεία σε μητρική της με έδρα άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. που έχει τις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του Ν. 2578/1998 με τον οποίο ενσωματώθηκε η οδηγία 90/435/ΕΟΚ (μητρικές – θυγατρικές) συμμετοχή της αλλοδαπής στο κεφάλαιο της ημεδαπής για δύο (2) τουλάχιστον συνεχή χρόνια με το κατώτερο ποσοστό που ορίζει η οδηγία 123/2003, 15% από την 01/01/2007 και 10% από την 01/01/2009 και μετά, καθώς και την νομική μορφή που προβλέπει το παράρτημα Α1 του Ν. 2578/1998) δεν ενεργείται παρακράτηση φόρου.
Προς τούτο απαιτείται η προσκόμιση βεβαίωσης από ορκωτό ελεγκτή ή άλλη αρμόδια αρχή της χώρας της μητρικής από την οποία να προκύπτει ότι συντρέχουν αθροιστικά οι απαιτούμενες τρεις (3) προϋποθέσεις (δεν απαιτείται όταν οι μετοχές της ημεδαπής είναι ονομαστικές) Πολ. 1180/31-12-2008.
Εδώ θέλουμε να επισημάνουμε μία ουσιαστική διαφορά του νόμου αυτού από τον Ν. 3697/2008 καθότι προβλέπεται πλέον ρητά η επιστροφή του φόρου που έχει παρακρατηθεί όταν εισπράττει μερίσματα ημεδαπή ανώνυμη εταιρεία από άλλη ημεδαπή ανώνυμη εταιρεία, η οποία στη συνέχεια προβαίνει σε διανομή σε χώρα της Ε.Ε. και έχει τις τρεις (3) προϋποθέσεις που προαναφέραμε.
Το ποσό του παρακρατηθέντος φόρου που θα επιστρέφεται θα εξευρίσκεται με υπολογισμό του μέρους που αναλογεί στα διανεμόμενα μερίσματα προς την μητρική της Ε.Ε.
Σημειώνεται ότι με την Διοικητική Λύση με αρ. πρωτ. Δ12Β1064393 ΕΞ 2010 17/05/2010 του ΥΠΟΙΚ είχε απορριφθεί αίτημα του γραφείου μας για επιστροφή του παρακρατηθέντος αυτού φόρου στο προηγούμενο καθεστώς με την αιτιολογία ότι δεν προβλεπόταν από τις προηγούμενες διατάξεις.
Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται ανάλογα και για τα διανεμόμενα ή κεφαλαιοποιούμενα κέρδη παρελθουσών χρήσεων. Δηλαδή και στις περιπτώσεις αυτές θα εφαρμόζεται ο συντελεστής παρακράτησης φόρου 25%.
Οι συντελεστές 21% για το 2011 και 25% από το 2012 και μετά εφαρμόζονται και για την παρακράτηση φόρου στα μερίσματα που εισπράττει φυσικό πρόσωπο, κάτοικος Ελλάδας από αλλοδαπή ανώνυμη εταιρεία. Όταν τα μερίσματα παραμένουν στην αλλοδαπή, ο δικαιούχος των μερισμάτων αποδίδει ο ίδιος τον οφειλόμενο φόρο εφάπαξ με την υποβολή δήλωσης μέσα στον επόμενο μήνα από αυτόν εντός του οποίου έγινε στην αλλοδαπή η καταβολή ή η πίστωση.
Με τους ίδιους συντελεστές 21% ή 25% προβλέπεται παρακράτηση φόρου και για τα κέρδη που διανέμουν οι συνεταιρισμοί ή οι ημεδαπές Ε.Π.Ε. σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά κ.λπ. με τις ίδιες προϋποθέσεις και την ίδια διαδικασία που ισχύει για τις ανώνυμες εταιρείες όπως την περιγράψαμε παραπάνω. Παρακράτηση φόρου ενεργείται και στα κέρδη που εισπράττει φυσικό πρόσωπο, κάτοικος Ελλάδας από αλλοδαπή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.).
Σημειώνεται ότι στο προηγούμενο καθεστώς του Ν. 3697/2008 δεν προβλεπόταν παρακράτηση φόρου για τις Ε.Π.Ε. και τους συνεταιρισμούς, παρά μόνο για τις ανώνυμες εταιρείες.
Με το ίδιο άρθρο μειώνεται στο 20% (από 23%) για τα εισοδήματα οικονομικού έτους 2012 και μετά ο φορολογικός συντελεστής που θα εφαρμόζεται στο σύνολο των κερδών των νομικών προσώπων της παρ. 1 του άρθρου 101 του Κ.Φ.Ε. (ημεδαπές Α.Ε. και Ε.Π.Ε., αλλοδαπές επιχειρήσεις, δημόσιες, δημοτικές κ.λπ.). Ειδικά για τα εισοδήματα οικονομικού έτους 2011 ο φορολογικός συντελεστής ορίζεται σε 24%.
Για τα αφορολόγητα αποθεματικά ή εκπτώσεις των αναπτυξιακών νόμων (Ν. 3299/2004, Ν. 2601/1998, Ν. 1262/1982 κ.λπ.), όταν διανέμονται ή κεφαλαιοποιούνται, προστίθενται στα κέρδη της επιχείρησης και φορολογούνται στη διαχειριστική περίοδο μέσα στην οποία γίνεται η διανομή ή ανάληψη του αντίστοιχου ποσού του αφορολόγητου αποθεματικού.
Και για τα αποθεματικά αυτά ενεργείται παρακράτηση φόρου 25% εκτός των αποθεματικών του άρθρου 13 του Ν. 1473/1984 (κεφαλαιοποιούνται μόνο με συντελεστή 10% με την προϋπόθεση ότι κατά τη διαχειριστική χρήση στην οποία συντελείται η κεφαλαιοποίηση θα αυξηθεί το μετοχικό κεφάλαιο κατά το ίδιο ποσό) και του άρθρου 101 του Ν. 1892/1990 (κεφαλαιοποιούνται μόνο με συντελεστή 5%) καθότι οι διατάξεις αυτές είναι ειδικότερες και κατισχύουν και υπάρχει ρητή επιφύλαξη στον παρόντα νόμο.
Τέλος απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος τα μερίσματα που εισπράττουν ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες και Ε.Π.Ε. από εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. στις οποίες συμμετέχουν και έχουν τις τρεις (3) προϋποθέσεις του άρθρου 11 του Ν. 2578/1998, με την προϋπόθεση ότι τα κέρδη αυτά εμφανίζονται σε λογαριασμό αφορολόγητου αποθεματικού. Σε περίπτωση που το αποθεματικό αυτό διανεμηθεί ή κεφαλαιοποιηθεί θα υπόκειται σε παρακράτηση 25% μη εφαρμοζόμενων των διατάξεων της § 4 του άρθρου 106 του Ν. 2238/94 (άρθρο 14).
2. Καθιερώνεται νέος τρόπος απόδοσης του φόρου που παρακρατείται για τους τόκους από ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου όταν έχει μεσολαβήσει μεταβίβαση του ομολόγου ή τοκομεριδίου αυτού πριν από τη λήξη του.
Ο φόρος εισοδήματος που παρακρατείται κατά τον χρόνο της εξαργύρωσης του τοκομεριδίου ή κατά την λήξη του ομολόγου και αναλογεί στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την τελευταία μεταβίβαση μέχρι το χρόνο εξαργύρωσης αποδίδεται με δήλωση της δικαιούχου τράπεζας ή αυτής που μεσολαβεί για λογαριασμό τρίτου μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του επόμενου από την παρακράτηση μήνα, με δήλωση που υποβάλλει στην Δ.Ο.Υ. που ανήκει (αντί να πιστώνεται με τον φόρο αυτό ο λογαριασμός του ελληνικού Δημοσίου που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος).
Επίσης δεν θα ενεργείται παρακράτηση φόρου 10% (§ 2 του άρθρου 10 του Ν. 3842/2010) στους δεδουλευμένους τόκους κατά την μεταβίβαση των τίτλων αυτών ή των τοκομεριδίων τους πριν από τη λήξη τους για τα εταιρικά ομόλογα που μεταβιβάζονται, τα οποία εκδίδουν στην ημεδαπή επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα (ισχύουν για μεταβιβάσεις τίτλων και λαμβάνουν χώρα από τις 23/05/2010 και μετά) (άρθρο 15).
3. Παρατείνεται και για το έτος 2011 η φορολόγηση των πωλήσεων των μετοχών των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών και σε αλλοδαπά χρηματιστήρια κ.λπ. και για μετοχές που αποκτώνται μέχρι 31/12/2011 και αυξάνεται από 01/04/2011 ο συντελεστής στο 2‰ (από 1,5‰ που ισχύει μέχρι 31/03/2011).
Για εισηγμένες μετοχές στο Χρηματιστήριο Αθηνών κ.λπ. που αποκτώνται με οποιονδήποτε τρόπο από 01/01/2012 και μετά θα ισχύουν οι τροποποιημένες με το νόμο αυτό διατάξεις των §§ 3 και 4 του άρθρου 38 του Ν. 2238/94 που προβλέπουν ότι:
Τα κέρδη τα οποία αποκτούν φυσικά πρόσωπα ή επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία δεύτερης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. καθώς και επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής που τηρούν βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χ.Α. σε τιμή ανώτερη της τιμής απόκτησής τους φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις.
Για τον προσδιορισμό του κέρδους (υπεραξίας) που υπόκειται σε φορολογία, λαμβάνεται υπόψη η ζημία που προκύπτει από την ίδια αιτία μέσα στο ίδιο έτος. Αν από τον συμψηφισμό προκύπτει ζημία, μεταφέρεται στις επόμενες χρήσεις σύμφωνα με την § 3 του άρθρου 4 του Ν. 2238/94.
Σημειώνεται ότι με τις προϊσχύουσες διατάξεις που καθιερώθηκαν με το άρθρο 16 του Ν. 3842/2010 και δεν ίσχυσαν λόγω των γνωστών παρατάσεων, προέβλεπαν φορολόγηση με 20% εάν η πώληση γινόταν σε διάστημα τριών (3) μηνών από την κτήση τους και 10% εάν η πώληση γινόταν σε διάστημα δωδεκαμήνου (12) από την κτήση τους (άρθρο 16).
4. Ορίζεται πλέον ρητά ότι τα χρηματικά ποσά που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις λόγω δωρεάς σε αθλητικά σωματεία δεν αναγνωρίζονται για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδά τους.
Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή προκειμένου για επιχειρήσεις με βιβλία Γ΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. για κέρδη ισολογισμών που κλείνουν με ημερομηνία 31/12/2010 και μετά και προκειμένου για επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Β΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. για δωρεές που πραγματοποιούν από την 1η Ιανουαρίου 2010 και μετά.
5. Προστίθενται στις εταιρείες που εξαιρούνται των διατάξεων περί υποκεφαλαιοδότησης (υποπερ. δδ΄ της περ. δ΄ της § 1 του άρθρου 31 του Ν. 2238/94) και οι ανώνυμες εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών (ΑΕΠΕΥ) του Ν. 3606/2007 (ΦΕΚ 195Α΄).
Σημειώνεται ότι έχουν ήδη εξαιρεθεί οι εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης του Ν. 1665/1986 (leasing), πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων του Ν. 1905/1990 (factoring), ειδικού σκοπού του Ν. 3156/2003, παροχής πιστώσεων του Ν. 2937/2001, καθώς και τα πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα.
(Ισχύει για κέρδη ισολογισμών που κλείνουν με ημερομηνία 31/12/2010 και μετά).
6. Παρατείνεται μέχρι 31/12/2014 (από 31/12/2010) το δικαίωμα έκπτωσης από τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων επιπλέον ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) των δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που χορηγείται όταν οι δαπάνες αυτές υπερβαίνουν μέσα στη χρήση τον μέσο όρο των αντίστοιχων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στις δύο (2) προηγούμενες χρήσεις (άρθρο 17).
7. Για τις παραγραφόμενες απαιτήσεις (μερίσματα, τόκοι, ιδρυτικών τίτλων, ομολογιών κ.λπ.) που περιέρχονται οριστικά στο Δημόσιο με βάση το άρθρο 1 του Ν. 1195/1942 έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Ν. 2523/1997 (ποινολόγιο) για την επιβολή κυρώσεων. Προβλέπεται ότι σε περίπτωση εκπρόθεσμης ή ανακριβούς δήλωσης ή μη υποβολής (προσαύξηση 1%, 2% και 2,5% για κάθε μήνα καθυστέρησης αντίστοιχα) και την καταβολή των σχετικών ποσών εφάπαξ χωρίς δικαίωμα έκπτωσης ή εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς.
Παρέχεται επίσης η δυνατότητα τα ποσά που έχουν παραγραφεί υπέρ του Δημοσίου και δεν έχουν ακόμα αποδοθεί να καταβληθούν εντός του επόμενου από τη δημοσίευση του νόμου μήνα, χωρίς την επιβολή προσαυξήσεων λόγω εκπρόθεσμης υποβολής (άρθρο 18).
8. Προβλέπεται η μη βεβαίωση προκαταβολής σε βάρος των εταιρειών που μετατρέπονται ή συγχωνεύονται με τις διατάξεις του ν.δ. 1297/1972, του Ν. 2166/1993 και τις γενικές διατάξεις του α.ν. 2190/20 ή του Ν. 3190/1955, καθότι το προϋπάρχον νομικό πρόσωπο παύει να υπάρχει (άρθρο 19).
9. Αλλάζει από 01/05/2011 και εφεξής ο τρόπος υποβολής των προσωρινών δηλώσεων Φ.Μ.Υ. για τις επιχειρήσεις που απασχολούσαν κατά μέσο όρο κατά την προηγούμενη χρήση πάνω από 50 άτομα προσωπικό (από 500 άτομα) και τα ασφαλιστικά ταμεία για την καταβολή των συντάξεων. Οι επιχειρήσεις αυτές υποχρεούνται να υποβάλλουν μηνιαία δήλωση (από διμηνιαία που υπέβαλαν μέχρι τώρα).
10. Καθιερώνεται ως υποχρεωτικός τρόπος υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, με τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων και δικτυακών υποδομών για όλα τα Νομικά Πρόσωπα του άρθρου 101 του Κ.Φ.Ε (Α.Ε., Ε.Π.Ε., αλλοδαπές επιχειρήσεις κ.λπ.)
Προβλέπεται επίσης η έκδοση Α.Υ.Ο. η οποία θα καθορίζει τον τύπο και το περιεχόμενο κ.λπ. των δηλώσεων αυτών που υποβάλλονται από 01/01/2011 και μετά (άρθρο 20).
11. Αυξάνεται στο 50% (από 25%) το ποσοστό του αμφισβητούμενου κύριου φόρου, πρόσθετου φόρου και λοιπών συμβεβαιούμενων με αυτόν φόρων και τελών, που βεβαιώνεται αμέσως από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. σε περίπτωση άσκησης από τον φορολογούμενο εμπρόθεσμης προσφυγής. Η διάταξη αυτή ισχύει για προσφυγές που ασκούνται από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού και εφεξής. Η αύξηση αυτή αποτελεί στην πραγματικότητα τεχνητό εμπόδιο για τις επιχειρήσεις στο να ασκήσουν το συνταγματικό τους δικαίωμα της έννομης προστασίας (άρθρο 20 του Συντάγματος).
12. Παρέχεται η δυνατότητα καταβολής των φόρων, τελών και εισφορών που βεβαιώνονται βάσει προσωρινού φύλλου ελέγχου σε έξι (6) ίσες μηνιαίες δόσεις (όχι κατώτερες των 300 ευρώ) μετά την υπογραφή του πρακτικού και την καταβολή του 1/5 αυτών, όπως προβλέπεται στην § 2 του άρθρου 24 του Ν. 2523/1997. Επί δικαστικού συμβιβασμού ο φόρος καταβάλλεται εφάπαξ.
Η τυχόν άσκηση προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου δεν αναστέλλει την προσωρινή βεβαίωση του φόρου, ο οποίος καταβάλλεται εφάπαξ.
13. Δεν διενεργείται τακτικός φορολογικός έλεγχος με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 80 του Ν. 3842/2010, στις επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που ελέγχονται από ορκωτούς ελεγκτές ή ελεγκτικές εταιρείες (Ν. 3693/2008), εφόσον στο πιστοποιητικό που θα εκδώσουν, δεν περιλαμβάνονται παρατηρήσεις και διαπιστώσεις παραβάσεων της φορολογικής νομοθεσίας.
Το πιστοποιητικό εκδίδεται μετά από έλεγχο που διενεργείται παράλληλα με τον έλεγχο της οικονομικής διαχείρισης για την εφαρμογή των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα. Σημειώνεται ότι το άρθρο 80 του Ν. 3842/2010 προβλέπει σύστημα επιλογής υποθέσεων προς έλεγχο με τη χρησιμοποίηση μεθόδων ανάλυσης κινδύνου, οι οποίες βασίζονται σε ποιοτικά χαρακτηριστικά (νομική μορφή, κατηγορία βιβλίων, κλάδο κ.λπ.), οικονομικά δεδομένα (ακαθάριστα έσοδα, δαπάνες, κέρδη ή ζημίες, συντελεστές κ.λπ.), καθώς και σε χωροταξικά και χρονικά δεδομένα κ.λπ.
Προβλέπονται επίσης να εκδοθούν Α.Υ.Ο. οι οποίες θα ορίζουν τα κριτήρια, μόρια και τις παραβάσεις κ.λπ. που θα λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό των προς έλεγχο δηλώσεων, καθώς και του τυχαίου δείγματος ελέγχου που δεν θα συναρτάται με την χρησιμοποίηση των μεθόδων ανάλυσης κινδύνου. Επίσης διατάξεις που προβλέπουν τον υποχρεωτικό έλεγχο σε κατηγορίες υποχρέων εξακολουθούν να ισχύουν. Μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία Α.Υ.Ο. και συνεπώς η μη έκδοση των αποφάσεων (κανονιστικές πράξεις) καθιστούν ανενεργό το άρθρο 80 του Ν. 3842/2010.
14. Επεκτείνεται η μείωση της φορολόγησης της υπεραξίας και στα εταιρικά μερίδια της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) που μεταβιβάζονται από πωλητή που έχει βαθμό συγγένειας Α΄ ή Β΄ κατηγορίας με τον αγοραστή και φορολογείται με 5% και 10% αντίστοιχα (από 20%).
15. Απαλλάσσονται από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς της § 10 του πέμπτου άρθρου του Ν. 3845/2010 τα έσοδα των επιχειρήσεων από συμμετοχές για τα οποία έχει καταβληθεί η εν λόγω εισφορά από τη θυγατρική εταιρεία βάσει και του Ν. 3808/2009 (κέρδη χρήσης 2008).
16. Παρατείνεται μέχρι 30/09/2011 (από 31/12/2010) ο επαναπατρισμός κεφαλαίων που βρίσκονται στην αλλοδαπή καθώς και η δήλωση αυτών ότι παραμένουν στην αλλοδαπή (άρθρο 18 του Ν. 3842/2010) με κοινό πλέον συντελεστή φορολόγησης 8% (από 5%) και για τα μεταφερόμενα κεφάλαια (άρθρο 21).
17. Μειώνονται τα ανώτερα όρια των πρόσθετων φόρων του άρθρου 2 του Ν. 2523/1997 (ποινολόγιο) στο 60% (από 100%) για την υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης και 120% (από 200%) για την υποβολή ανακριβούς δήλωσης ή μη υποβολής δήλωσης επί του φόρου, την πληρωμή του οποίου θα απέφευγε ο υπόχρεος ή του φόρου που έχει επιστραφεί στους αγρότες του ειδικού καθεστώτος χωρίς να τον δικαιούνται (ισχύει για εκπρόθεσμες δηλώσεις και για φύλλα ελέγχου και πράξεις προσδιορισμού που εκδίδονται μετά τη δημοσίευση του νόμου αυτού).
18. Προβλέπεται ότι εξαιρετικά σε περίπτωση που εκδοθέντα φορολογικά στοιχεία λογίζονται ως αθεώρητα βάσει της § 8 του άρθρου 36 του Κ.Β.Σ. και εφόσον έχουν καταχωρηθεί στα βιβλία πριν από οποιοδήποτε έλεγχο ή χωρίς να έχει παρέλθει ο χρόνος εμπρόθεσμης ενημέρωσης αυτών, θεωρείται γενική (και όχι αυτοτελής) παράβαση με συντελεστή βαρύτητας τρία (3).
19. Καθιερώνεται υποχρέωση των επιτηδευματιών που εκδίδουν αποδείξεις λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών με χρήση φορολογικών ταμειακών μηχανών, να διαβιβάζουν ηλεκτρονικά τα δεδομένα των φορολογικών στοιχείων που εκδίδονται σε βάση δεδομένων της Γ.Γ.Π.Σ. Επίσης προβλέπεται η έκδοση Α.Υ.Ο. όπου θα καθορίζονται η έκταση εφαρμογής, η διαδικασία κ.λπ. Τέλος, στους παραβάτες της υποχρέωσης αυτής θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους από διακόσια (200) μέχρι πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ, ανάλογα με την συχνότητα και τη βαρύτητα της παράβασης (άρθρο 26).
20. Θεωρείται ως νεόδμητο για την καταβολή του Φ.Π.Α. (αυτοπαράδοση στο κόστος του ακινήτου) το ακίνητο μέχρι την συμπλήρωση τριετίας (3) από την αποπεράτωση της οικοδομής (από την πενταετία (5) από την έκδοση της άδειας).
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται για οικοδομές που αποπερατώνονται από 01/01/2011 και εφεξής. Για τις οικοδομές που αποπερατώθηκαν μέχρι 31/12/2010 ως χρόνος έναρξης της τριετίας από την αποπεράτωση θεωρείται η 01/01/2011.
21. Παρέχεται από 01/01/2011 η δυνατότητα ένταξης στο καθεστώς Φ.Π.Α. των εμπορευματικών κέντρων, εφόσον ο υποκείμενος το επιθυμεί και υποβάλλει για αυτό αίτηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Για τα ακίνητα αυτά παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του φόρου που βαρύνει την κατασκευή και τη συντήρησή τους, ο οποίος υπόκειται σε δεκαετή (10) διακανονισμό με αφετηρία το έτος χρησιμοποίησής τους.
22. Επαναφέρεται η τμηματική καταβολή σε τρεις (3) δόσεις του Φ.Π.Α.
Με την παραλαβή των εμπροθέσμων περιοδικών δηλώσεων καταβάλλεται το 40% του συνολικά οφειλόμενου ποσού (ελάχιστο) και το υπόλοιπο 60% καταβάλλεται σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις (30% + 30%) και με ελάχιστο ποσό δόσης τα 300 ευρώ, προσαυξημένο κατά 2%.
Η τμηματική καταβολή εφαρμόζεται για δηλώσεις των οποίων η προθεσμία υποβολής λήγει μετά την 01/07/2011.
23. Παρέχεται το δικαίωμα καταβολής του Φ.Π.Α. σε έξι (6) δόσεις (αντί από δύο που ισχύει) στις περιπτώσεις ποσών που βεβαιώνονται ύστερα από διοικητική επίλυση της διαφοράς ή σε περίπτωση κατάργησης της φορολογικής δίκης (άρθρο 27).
24. Καθορίζεται εναλλακτικό σύστημα καταγραφής των στοιχείων των αποδείξεων λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών που συγκεντρώνουν οι φορολογούμενοι για την κάλυψη του αφορολόγητου ποσού μέσω διαδικτύου ή μαγνητικής κάρτας που είναι ανώνυμη και προαιρετική. Τα δεδομένα που καταγράφονται στην μαγνητική κάρτα είναι ο Α.Φ.Μ. του εκδότη της απόδειξης καθώς και η ημερομηνία και το ποσό της συναλλαγής.
Αρμόδια αρχή για τη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων είναι η Γ.Γ.Π.Σ. του Υπουργείου Οικονομικών (άρθρο 29).
25. Για την επιτάχυνση της επίλυσης των φορολογικών διαφορών, ιδρύεται ειδικό Σώμα Φορολογικών Διαιτητών (Σ.Φ.Δ.) ως ανεξάρτητη αρχή. Έργο του Σ.Φ.Δ. είναι η διαιτητική επίλυση των διαφορών που αναφύονται:
– κατά τον καταλογισμό των φόρων, δασμών, τελών και συναφών δικαιωμάτων του Δημοσίου καθώς και των προστίμων και λοιπών χρηματικών κυρώσεων,
– κατά την επιβολή, με διοικητικές πράξεις κάθε είδους κυρώσεων για παράβαση των διατάξεων της φορολογικής νομοθεσίας, εφόσον το αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ (άρθρα 31 έως 35).
26. Ως μη συνεργάσιμα κράτη θεωρούνται για το έτος 2010 τα 34 κράτη που περιλαμβάνονται στην 1108437/2565/ΔΟΣ/15-11-2005 (ΦΕΚ 1590 Β΄) (εξωχώριες εταιρείες) ενώ για το έτος 2011 τα 47 κράτη που καθορίζονται με την 1150236/ΔΟΣ/2010 απόφαση του ΥΠΟΙΚ (ΦΕΚ 1805 Β΄).
Παρέχεται η δυνατότητα στους φορολογουμένους να αποδείξουν ότι οι δαπάνες (αγορές κ.λπ.) του άρθρου 51Β΄ του Ν. 2238/94 αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές (όπως και με τα κράτη που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς) και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών με σκοπό την φοροδιαφυγή κ.λπ. προκειμένου να αναγνωρισθούν ως δαπάνες που εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημά τους.
Επίσης επαναπροσδιορίζονται οι προϋποθέσεις προκειμένου να θεωρείται ότι ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς (60 εκατοστά από 50 εκατοστά του φορολογικού συντελεστή) σε κράτος εκτός Ελλάδας (άρθρο 13).
27. Θεσπίζονται διατάξεις για τον ορισμό της φορολογικής κατοικίας (tax residence) στην οποία φορολογείται το παγκόσμιο εισόδημα και λαμβάνονται υπόψη οι οδηγίες του ΟΟΣΑ.
Σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά του υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο έχει την κατοικία του ή τη συνήθη διαμονή του (προστέθηκε με το άρθρο αυτό) στην Ελλάδα άνω των 183 ημερών τον χρόνο.
Επίσης, εάν ένας φορολογικός κάτοικος Ελλάδας μεταφέρει την κατοικία του σε ένα από τα 47 μη συνεργάσιμα με την Ελλάδα κράτη (του άρθρου 51Α του Ν. 2238/94) συνεχίζει να θεωρείται κάτοικος Ελλάδας και έχει όλες τις υποχρεώσεις του στην Ελλάδα (άρθρο 12).
28. Θεωρείται ως ποινικό αδίκημα η άνω των τεσσάρων (4) μηνών καθυστέρηση καταβολής των βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο κ.λπ. και διώκεται ύστερα από αίτηση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών και επιβάλλονται οι παρακάτω ποινές:
• Μέχρι 5.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα
• Από 5.000 έως 10.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση έως 1 έτος
• Από 10.000 έως 50.000 ευρώ επιβάλλεται φυλάκιση 6 τουλάχιστον μήνες
• Από 50.000 ευρώ έως 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση 1 τουλάχιστον έτος
• Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται φυλάκιση 3 τουλάχιστον έτη
Σημειώνεται ότι αν η αίτηση υποβληθεί μέσα στο χρονικό διάστημα των 20 μηνών που το αδίκημα είναι αυτόφωρο, ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία (χωρίς καμία προδικασία) σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες. Αν υποβληθεί αίτηση αλλά έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
29. Θεσπίζονται ως διαρκή και επομένως ως συνεχή αυτόφωρα τα αδικήματα:
– της φοροδιαφυγής για την παράλειψη υποβολής ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος, εφόσον δεν αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος
Μέχρι 15.000 ευρώ δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα
Από 15.000 – 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
Από 150.000 ευρώ και άνω, επιβάλλεται από 5 έως 20 χρόνια κάθειρξη
– της φοροδιαφυγής για τη μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
Από 1 – 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 10 ημέρες
Από 3.000 – 75.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
Από 75.000 ευρώ και άνω επιβάλλεται από 5 έως 20 χρόνια κάθειρξη
Σημειώνεται ότι για τα εικονικά – πλαστά και νοθευμένα φορολογικά στοιχεία ο χαρακτήρας του αδικήματος παραμένει στιγμιαίος και προβλέπονται οι παρακάτω ποινές:
Από 1 – 3.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών
Από 3.000 – 150.000 ευρώ, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
Από 150.000 ευρώ και άνω επιβάλλεται από 5 έως 20 χρόνια κάθειρξη
(άρθρο 3)
30. Προβλέπονται επίσης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής:
α) η εκπόνηση τριετούς Εθνικού Επιχειρησιακού Προγράμματος Καταπολέμησης της φοροδιαφυγής με συγκεντρωμένες δράσεις και μετρήσιμους στόχους (άρθρο 1).
β) καθιερώνεται ο θεσμός του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, ο οποίος είναι ανώτερος εισαγγελικός λειτουργός και έχει κατά προτεραιότητα αρμοδιότητα σε ολόκληρη τη χώρα να διενεργεί προανακριτικές πράξεις καθώς και να εποπτεύει, να συντονίζει και να καθοδηγεί τη διενέργεια ανακριτικών πράξεων (άρθρο 2).
γ) η αναδιάρθρωση των φορολογικών και ελεγκτικών υπηρεσιών του ΥΠΟΙΚ καθώς και η αξιολόγηση του προσωπικού του (άρθρα 4 έως και 8).
31. Παρέχεται η δυνατότητα συμψηφισμού των απαιτήσεων οφειλέτη του Δημοσίου, έναντι των οφειλών του προς αυτό, ο οποίος δύναται να αντιταχθεί σε κάθε περίπτωση κατά την οποία αυτός έχει βεβαία χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου, εκκαθαρισμένη και αποδεικνυόμενη από τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή από δημόσιο έγγραφο.
Ο συμψηφισμός προτείνεται με δήλωση του οφειλέτη που υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. η οποία είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους (άρθρο 11).
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Λ. ΒΟΥΘΟΥΝΗΣ
