ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Σημείωμα του Υπουργού Οικονομικών για το διάλογο για ένα Δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα
Τετάρτη, 23 Δεκεμβρίου 2009

Τα χρόνια που έρχονται είναι κρίσιμα για την πορεία της οικονομίας μας. Είναι μια περίοδος κατά την οποία η κυβέρνηση πρέπει να πραγματοποιήσει μια τεράστια προσπάθεια για το νοικοκύρεμα των δημοσίων οικονομικών και η χώρα να αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να προστατεύσει την αυτονομία των οικονομικών της αποφάσεων, να προοδεύσει μέσα από κανόνες διαφάνειας και δίκαιης αναδιανομής του βάρους και των ωφελειών των οικονομικών αποφάσεων.

Το φορολογικό σύστημα είναι η βάση της αναδιανομής σε μια κοινωνία και ένα φορολογικό σύστημα που βασίζεται στη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και την ισότιμη μεταχείριση των πολιτών αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο μιας δίκαιης κοινωνίας. Ένα τέτοιο δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα αποτελεί προγραμματική δέσμευση και απόλυτο στόχο της κυβέρνησης.

Τα φορολογικά έσοδα είναι η κύρια πηγή εσόδων του δημοσίου για τη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους, των δημοσίων αγαθών, της ανάπτυξης και της εύρυθμης λειτουργίας του κράτους. Συνεπώς αποτελούν καθοριστικό συστατικό στο πλαίσιο της προσπάθειας για το νοικοκύρεμα των δημοσίων οικονομικών, αλλά και για τη διαμόρφωση μιας νέας πορείας ανάπτυξης για την χώρα.

Σήμερα, ανοίγουμε το διάλογο με τους πολίτες και τους εκπροσώπους των κοινωνικών, επαγγελματικών και παραγωγικών φορέων της χώρας μας για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος.

Όλοι αναγνωρίζουμε ότι στο υπάρχον φορολογικό πλαίσιο ενθαρρύνεται η άδικη και διακριτή μεταχείριση πολλών κατηγοριών εισοδημάτων, δημιουργώντας φορολογούμενους πολλών ταχυτήτων ακόμη και μέσα στις ίδιες κατηγορίες εισοδημάτων. Η φοροδιαφυγή, η χειρότερη ίσως μορφή αδικίας μέσα στο φορολογικό μας πλαίσιο, εντείνεται, εμποδίζοντας τη λειτουργία του κράτους και πολλαπλασιάζοντας τη διαφθορά, ενώ δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής αδικίας μεταξύ των πολιτών και αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Η φοροδιαφυγή έχει πολλές όψεις και κάποιες από αυτές ενθαρρύνονται και από το ίδιο το σύστημα φορολόγησης που επιτρέπει την απόκρυψη και την αποφυγή δήλωσης φορολογητέας ύλης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα φορολογικά έσοδα στη χώρας μας είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες. Το 94% των φορολογούμενων δηλώνουν εισοδήματα κάτω των 30.000 ευρώ το χρόνο, ενώ μόλις 3.000 Έλληνες δηλώνουν εισοδήματα άνω των 200.000 ευρώ. Πρόσφατες μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι το 30% των εσόδων από ΦΠΑ, περίπου 6,6 δις ευρώ ανά έτος παραμένουν ανείσπρακτα, κυρίως λόγω της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Τα στοιχεία αυτά είναι ενδεικτικά της ανάγκης για την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων, με την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με δίκαιο τρόπο, με τη δημιουργία νέων αποτελεσματικών κινήτρων, που ενισχύουν τη συμμόρφωση και τη διαφάνεια στο φορολογικό σύστημα, με καθοριστικές παρεμβάσεις στη φορολόγηση των φυσικών προσώπων, των επιχειρήσεων και των κερδών, στη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, αλλά και στην ίδια τη φορολογική διοίκηση, στους ελεγκτικούς και εισπρακτικούς μηχανισμούς.

Η κυβέρνηση προσέρχεται σε αυτό το διάλογο με ξεκάθαρες δεσμεύσεις. Το φορολογικό βάρος θα κατανέμεται ισότιμα μεταξύ των πολιτών και ανάλογα με τη φοροδοτική τους ικανότητα και δεν θα υπάρξει καμία πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση για τα χαμηλά και τα μεσαία εισοδήματα.

Ανοίγοντας τον διάλογο για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα θέλω και προσωπικά να εγγυηθώ ότι θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για τη δημιουργία μιας νέας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και κράτους. Με το νέο φορολογικό πλαίσιο, που σήμερα ξεκινάμε για να διαμορφώσουμε μαζί, θέλουμε ο πολίτης να αισθάνεται ότι πληρώνει δίκαιους φόρους, ότι το κράτος σέβεται τα χρήματά του, ότι δεν σπαταλά και δεν πνίγει τους κόπους του, αλλά βλέπει ότι τα χρήματα που δίνει πιάνουν τόπο από ένα κράτος που του δίνει λογαριασμό για κάθε ευρώ που δαπανά.

Αυτός είναι ο στόχος μας αυτό είναι το όραμά μας και προσβλέπουμε στη συμμετοχή και στις προτάσεις όλων, γιατί πιστεύουμε ότι μόνο μέσα από το γόνιμο διάλογο μπορεί να διαμορφωθεί ένα νέο δίκαιο, αποτελεσματικό και ταυτόχρονα αποδοτικό και σταθερό φορολογικό σύστημα που έχει ανάγκη η οικονομία μας.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου

Σχολιάστε στις παρακάτω ενότητες

I. Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων

1. Προτείνεται μια ενιαία, προοδευτική, τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα για όλα τα εισοδήματα.

Πως κρίνετε τα ισχύοντα φορολογικά κλιμάκια, τα αφορολόγητα όρια και τους συντελεστές ανά κλιμάκιο; Ποιες αλλαγές προτείνετε;

2. Προτείνεται η ενίσχυση του μέτρου της έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα, καταναλωτικών δαπανών βάσει αποδείξεων.

Πρέπει να προστεθούν ή να αφαιρεθούν κατηγορίες δαπανών προς έκπτωση και ποιες; Ποιες αλλαγές προτείνετε σε σχέση με τα εκπιπτόμενα από το εισόδημα ποσά; Οι εκπτώσεις δαπανών θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν ένα μέρος του αφορολογήτου ορίου που ισχύει σήμερα;

3. Προτείνεται η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης των μερισμάτων από μετοχές και των διανεμόμενων σε φυσικά πρόσωπα κερδών των επιχειρήσεων και η ένταξή τους στην ενιαία φορολογική κλίμακα ατομικού εισοδήματος.

Προτείνεται η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης των μερισμάτων από μετοχές και των διανεμόμενων σε φυσικά πρόσωπα κερδών των επιχειρήσεων και η ένταξή τους στην ενιαία φορολογική κλίμακα ατομικού εισοδήματος.

Συμφωνείτε με ένα τέτοιο μέτρο; Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν;

4.Προτείνεται η κατάργηση φοροαπαλλαγών ή αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων όταν δεν επιβάλλονται από λόγους κοινωνικής ευαισθησίας ή αντικειμενικά οικονομικά αίτια.

Προτείνεται η κατάργηση φοροαπαλλαγών ή αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων όταν δεν επιβάλλονται από λόγους κοινωνικής ευαισθησίας ή αντικειμενικά οικονομικά αίτια.

Ποιες από τις ισχύουσες φοροαπαλλαγές πιστεύετε ότι πρέπει να διατηρηθούν και με τι συντελεστές; Ποιες κατηγορίες εισοδημάτων πιστεύετε ότι πρέπει να συνεχίσουν να φορολογούνται αυτοτελώς;

5.Προτείνεται ο λογιστικός προσδιορισμός βάσει λογιστικών καταστάσεων των εισοδημάτων όλων των κατηγοριών ελεύθερων επαγγελματιών και επιτηδευματιών και η κατάργηση του ειδικού τρόπου φορολόγησης που ισχύει για ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων.

Προτείνεται ο λογιστικός προσδιορισμός βάσει λογιστικών καταστάσεων των εισοδημάτων όλων των κατηγοριών ελεύθερων επαγγελματιών και επιτηδευματιών και η κατάργηση του ειδικού τρόπου φορολόγησης που ισχύει για ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων.

Πιστεύετε ότι το μέτρο αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται και από τη πρόβλεψη για ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα συνδεδεμένο με συγκεκριμένα κριτήρια επαγγελματικής δραστηριότητας; Ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν με τη γενική εφαρμογή του μέτρου του λογιστικού προσδιορισμού των εισοδημάτων;

6.Προτείνεται η φορολόγηση της υπεραξίας από βραχυχρόνιες χρηματιστηριακές συναλλαγές με συμψηφισμό των ζημιών.

Συμφωνείτε και αν ναι κάτω από ποιες προϋποθέσεις το μέτρο αυτό θα είναι αποδοτικό και δίκαιο;

II. Φορολογία Ακίνητης Περιουσίας



7. Προτείνεται η κατάργηση του ΕΤΑΚ και η αντικατάστασή του με προοδευτική φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας.

Προτείνεται η κατάργηση του ΕΤΑΚ και η αντικατάστασή του με προοδευτική φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας.

• Από ποια αξία και άνω θα πρέπει να αρχίζει η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας; Κρίνετε ότι το μέτρο θα πρέπει να μην εξαιρεί καμία κατηγορία ακινήτων ή ιδιοκτητών; Σε αντίθετη περίπτωση ποιες εξαιρέσεις θα πρέπει να προβλέπονται; Πως πρέπει να διαμορφωθεί η κλίμακα φορολόγησης;

• Πως θα πρέπει να φορολογείται η ακίνητη περιουσία που εκμεταλλεύονται οι ιεροί ναοί, οι μονές, τα κοινωφελή ιδρύματα κλπ;

8. Προτείνεται η επαναφορά του φόρου κληρονομιάς και των γονικών παροχών με υψηλότερο αφορολόγητο.

Προτείνεται η επαναφορά του φόρου κληρονομιάς και των γονικών παροχών με υψηλότερο αφορολόγητο.

Έως ποιο ποσό θα πρέπει να ισχύει το αφορολόγητο; Πως πρέπει να διαμορφωθεί η κλίμακα φορολόγησης;

9. Ποιους από τους ισχύοντες φόρους στα ακίνητα θεωρείτε άδικους ή αναποτελεσματικούς; Γενικότερα ποιες αλλαγές θα προτείνατε στο σύστημα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας;

Ποιους από τους ισχύοντες φόρους στα ακίνητα θεωρείτε άδικους ή αναποτελεσματικούς; Γενικότερα ποιες αλλαγές θα προτείνατε στο σύστημα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας;

10. Προτείνεται η αποτελεσματική φορολόγηση των ακινήτων που ανήκουν σε εξωχώριες (offshore) εταιρείες.

Προτείνεται η αποτελεσματική φορολόγηση των ακινήτων που ανήκουν σε εξωχώριες (offshore) εταιρείες.

Ποια μέτρα κρίνετε ότι θα πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπισθεί η φοροαποφυγή που συντελείται μέσω των offshore ακινήτων;

III. Φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων



11. Προτείνεται η διαφοροποίηση των συντελεστών φορολόγησης των διανεμόμενων και των αδιανέμητων κερδών.

Προτείνεται η διαφοροποίηση των συντελεστών φορολόγησης των διανεμόμενων και των αδιανέμητων κερδών.

Ποιοι συντελεστές θα πρέπει να ισχύσουν; Ποιες αλλαγές στη μέθοδο υπολογισμού των φορολογητέων κερδών κρίνετε σκόπιμες;

12.Ποιες από τις ισχύουσες φοροαπαλλαγές προς επιχειρήσεις πρέπει να καταργηθούν;

Ποιες από τις ισχύουσες φοροαπαλλαγές προς επιχειρήσεις πρέπει να καταργηθούν;

Ποιες αλλαγές προτείνετε στην εφαρμογή των φοροαπαλλαγών που κρίνετε ότι πρέπει να διατηρηθούν;

13. Προτείνεται η σταδιακή κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και η ενσωμάτωση των απαραίτητων διατάξεων στη φορολογία εισοδήματος.

Προτείνεται η σταδιακή κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και η ενσωμάτωση των απαραίτητων διατάξεων στη φορολογία εισοδήματος.

Ποιες μεταβολές θεωρείτε αναγκαίες ως προς τις διατάξεις που αφορούν στο κύρος των βιβλίων μιας επιχείρησης; Πως κρίνετε τις κυρώσεις του Κώδικα Φορολογικών Κυρώσεων;

14. Προτείνεται η επανεξέταση του ειδικού καθεστώτος φορολόγησης των ενοικίων των ιερών ναών, μονών, κοινωφελών ιδρυμάτων κλπ.

Προτείνεται η επανεξέταση του ειδικού καθεστώτος φορολόγησης των ενοικίων των ιερών ναών, μονών, κοινωφελών ιδρυμάτων κλπ.

Συμφωνείτε ότι τα εισοδήματα αυτά θα πρέπει να φορολογούνται με ειδικό τρόπο; Τι προτείνετε σχετικά;

IV. Νομοθετικά Μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής


15. Νομοθετικά Μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής / Εισαγωγή

Η κυβέρνηση έχει επεξεργαστεί σειρά μέτρων για τη καλύτερη οργάνωση των φορολογικών ελέγχων που δεν απαιτούν νομοθετικές αλλαγές. Τα μέτρα αυτά βασίζονται κυρίως στους στοχευμένους ελέγχους βάσει κριτηρίων αυξημένου κινδύνου απόκρυψης εισοδημάτων ή μη απόδοσης του ΦΠΑ, στη διασταύρωση στοιχείων με την αξιοποίηση πληροφοριακών συστημάτων, στην αναδιοργάνωση και εντατικοποίηση των ελέγχων της ΥΠΕΕ, στους ελέγχους πόθεν έσχες για τους εφοριακούς, σε συστήματα περιορισμού του λαθρεμπορίου κ.α.

Στη συνέχεια τίθενται προς διαβούλευση μέτρα που απαιτούν νομοθετική ρύθμιση. Εάν επιθυμείτε την υποβολή προτάσεων και για τα προαναφερθέντα διοικητικού χαρακτήρα μέτρα διατυπώστε τις προτάσεις σας στο πεδίο «Ποιες άλλες προτάσεις έχετε για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής»

16. Προτείνεται η πληρέστερη καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου στη φορολογική δήλωση έτσι ώστε να υπάρχει μια συνολική εικόνα της οικονομικής του κατάστασης.

Ποιες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων πέραν όσων δηλώνονται με την ισχύουσα σήμερα δήλωση (Ε1) πρέπει να περιληφθούν; Ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν;

17. Προτείνεται η διεξαγωγή των εμπορικών συναλλαγών από μια αξία και άνω, αποκλειστικά με χρέωση / πίστωση επαγγελματικών τραπεζικών λογαριασμών ανοικτών στη πρόσβαση των φορολογικών υπηρεσιών.

Πως κρίνετε την αποτελεσματικότητα του μέτρου αυτού; Ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν. Εφόσον κρίνετε θετικά το μέτρο ποιες προϋποθέσεις θα βελτίωναν την εφαρμογή του;

18. Προτείνεται η επιβολή επιπλέον φορολογίας στις συναλλαγές με εξωχώριες (off shore) εταιρείες.

Προτείνεται η επιβολή επιπλέον φορολογίας στις συναλλαγές με εξωχώριες (off shore) εταιρείες.

Πως κρίνετε ένα τέτοιο μέτρο ως προς την αποτελεσματικότητά του για την αποτροπή εικονικών συναλλαγών. Ποια άλλα μέτρα θα βοηθούσαν στην επίτευξη αυτού του στόχου;

19. Προτείνεται η επιβολή νέων ρυθμίσεων για τις ενδοομιλικές συναλλαγές.

Ποια ειδικότερα μέτρα πιστεύετε ότι θα βοηθούσαν στο περιορισμό της φοροαποφυγής μέσω ενδοομιλικών συναλλαγών;

20. Επισημαίνεται ότι το προαναφερθέν μέτρο για την επέκταση των εκπτώσεων από το φορολογητέο εισόδημα φυσικών προσώπων ποσών βάσει αποδείξεων αγορών, έχει επίσης ως στόχο τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.

Ποιες άλλες προτάσεις έχετε για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής;

21. Προτείνεται η δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο των εισοδημάτων που δηλώνονται από ελεύθερα επαγγέλματα και επιχειρήσεις στο βαθμό που αυτό θα κριθεί αποδεκτό από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.

Συμφωνείτε με ένα τέτοιο μέτρο;

V. Μείωση διοικητικού κόστους – απλοποίηση διαδικασιών

22.Προτείνεται η υποβολή φορολογικών δηλώσεων αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο. Για όσους χρειάζεται η ηλεκτρονική δήλωση θα μπορεί να υποβάλλεται μέσω των ΚΕΠ ή μέσω λογιστικών / φοροτεχνικών γραφείων.

Συμφωνείτε με την εφαρμογή αυτού του μέτρου; Αν ναι ποια συνοδευτικά μέτρα κρίνετε αναγκαία για την απρόσκοπτη εφαρμογή του;

23. Για όσους φορολογούμενους έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθωτές υπηρεσίες προτείνεται η αποστολή από το Υπουργείο Οικονομικών προσυμπληρωμένης δήλωσης και η απαλλαγή της υποχρέωσης του φορολογούμενου να υποβάλλει δήλωση εφόσον συμφωνεί με τα στοιχεία της προσυμπληρωμένης δήλωσης.

Θεωρείτε ότι το μέτρο αυτό μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες περιπτώσεις φορολογούμενων;

24. Προτείνεται η επέκταση των συναλλαγών των πολιτών με τις ΔΟΥ μέσω διαδικτύου καθώς και η εξυπηρέτησή τους από σημεία εξυπηρέτησης εκτός ΔΟΥ.

Τι θα προτείνατε για την εξειδίκευση αυτών των μέτρων;

25. Ποια μέτρα θα προτείνατε για την εσωτερική αναδιοργάνωση των ΔΟΥ ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερη εξυπηρέτηση των συναλλασσομένων;

Ποια μέτρα θα προτείνατε για την εσωτερική αναδιοργάνωση των ΔΟΥ ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερη εξυπηρέτηση των συναλλασσομένων;

26. Ποιες άλλες διαδικασίες που προβλέπονται για τη συμμόρφωση προς τη φορολογική νομοθεσία πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να καταργηθούν ή να απλοποιηθούν χωρίς κίνδυνο απώλειας φορολογικών εσόδων για το δημόσιο;



Ποιες άλλες διαδικασίες που προβλέπονται για τη συμμόρφωση προς τη φορολογική νομοθεσία πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να καταργηθούν ή να απλοποιηθούν χωρίς κίνδυνο απώλειας φορολογικών εσόδων για το δημόσιο;

VI. Ειδικές Κατηγορίες Φόρων

27. Οι διεθνείς τάσεις δείχνουν μια αυξανόμενη έμφαση σε φόρους που συνδέονται με περιβαλλοντικούς στόχους

Ποιες μεταβολές ή πρωτοβουλίες πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρξουν στην Ελλάδα σε σχέση με φόρους για το περιβάλλον;


28. Οι διεθνείς τάσεις δείχνουν επίσης έμφαση σε αποκεντρωμένα φορολογικά έσοδα υπέρ της τοπικής αυτοδιοίκησης

Ποιες μεταβολές ή πρωτοβουλίες πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρξουν σε σχέση με τα φορολογικά έσοδα της τοπικής αυτοδιοίκησης;


VII. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

29. Γενικότερα ποιες προτάσεις ή σχόλια πέραν των ανωτέρω θα θέλατε να υποβάλλετε ώστε να ληφθούν υπόψη κατά τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος;

Γενικότερα ποιες προτάσεις ή σχόλια πέραν των ανωτέρω θα θέλατε να υποβάλλετε ώστε να ληφθούν υπόψη κατά τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος;